Powody różnych okresów przydatności napojów w sklepach

Okres przydatności napojów w sklepach często ulega zmianie ze względu na kilka czynników, które można podzielić na następujące kategorie:

1. Różne metody przetwarzania:

Metoda przetwarzania napoju ma istotny wpływ na jego trwałość.

• UHTPrzetwarzanie (w ultra wysokiej temperaturze): Napoje przetwarzane przy użyciu technologii UHT są podgrzewane do ekstremalnie wysokich temperatur (zwykle 135°C do 150°C) przez krótki okres czasu, co skutecznie zabija bakterie i enzymy, wydłużając tym samym okres przydatności do spożycia. Napoje poddane obróbce UHT mogą przetrwać miesiące, a nawet rok i zazwyczaj nie wymagają chłodzenia. Ta metoda jest powszechnie stosowana w przypadku mleka, kawy gotowej do picia, herbaty mlecznej i podobnych napojów.
• Przetwarzanie HTST (wysoka temperatura, krótki czas):Napoje przetwarzane metodą HTST są podgrzewane do niższej temperatury (zwykle około 72°C) i utrzymywane przez krótki czas (15 do 30 sekund). Chociaż ta metoda jest skuteczna w zabijaniu bakterii, nie jest tak skuteczna jak UHT, więc okres przydatności do spożycia tych napojów jest zwykle krótszy, zazwyczaj wymagając chłodzenia i trwając tylko kilka dni do tygodni. Metoda HTST jest powszechnie stosowana do świeżego mleka i niektórych napojów o niskiej kwasowości.
• Przetwarzanie ESL (o wydłużonym okresie przydatności do spożycia): Przetwarzanie ESL to metoda obróbki cieplnej, która mieści się pomiędzy tradycyjną pasteryzacją a UHT. Napoje są podgrzewane do temperatur od 85°C do 100°C przez kilka sekund do minut. Ta metoda skutecznie zabija większość mikroorganizmów, jednocześnie zachowując smak i składniki odżywcze, wydłużając okres przydatności do spożycia do kilku tygodni lub miesięcy i zazwyczaj wymagając chłodzenia. ESL jest szeroko stosowana do mleka, gotowych do picia herbat i napojów owocowych.
• Zimne tłoczenie: Tłoczenie na zimno to metoda ekstrakcji składników napoju bez użycia ciepła, co pozwala na lepsze zachowanie składników odżywczych i smaków. Jednak ponieważ nie jest stosowana pasteryzacja w wysokiej temperaturze, mikroorganizmy mogą się łatwiej rozwijać, więc napoje tłoczone na zimno mają bardzo krótki okres przydatności do spożycia, zazwyczaj tylko kilka dni, i muszą być przechowywane w lodówce. Tłoczenie na zimno jest powszechnie stosowane w przypadku gotowych do picia soków i napojów zdrowotnych.
• Pasteryzacja: Niektóre napoje wykorzystują pasteryzację niskotemperaturową (zwykle od 60°C do 85°C), aby zabić mikroorganizmy na dłuższy okres czasu. Te napoje mają tendencję do dłuższego okresu przydatności do spożycia w porównaniu do napojów tłoczonych na zimno, ale są nadal krótsze niż produkty poddane obróbce UHT, zazwyczaj trwające od kilku tygodni do miesięcy. Pasteryzacja jest często stosowana do produktów mlecznych i napojów.

2. Metoda napełniania:

Metoda napełniania ma bezpośredni wpływ na trwałość napoju i warunki jego przechowywania, szczególnie po obróbce cieplnej.

• Napełnianie na gorąco: Napełnianie na gorąco polega na napełnianiu pojemników napojami podgrzanymi do wysokiej temperatury, a następnie natychmiastowym uszczelnieniu. Ta metoda zapobiega przedostawaniu się powietrza i zanieczyszczeń zewnętrznych, co wydłuża okres przydatności do spożycia. Napełnianie na gorąco jest powszechnie stosowane w przypadku gotowego do picia mleka, napojów i zup, często w połączeniu z obróbką UHT lub ESL.
• Napełnianie na zimno: Napełnianie na zimno polega na napełnianiu pojemników schłodzonymi napojami i zapewnieniu szczelnego zamknięcia. Ta metoda zazwyczaj wymaga sterylnego środowiska i jest stosowana w przypadku napojów, które nie są poddawane obróbce cieplnej, takich jak soki tłoczone na zimno. Ponieważ napoje te nie zostały wysterylizowane cieplnie, muszą być przechowywane w lodówce i mają krótszy okres przydatności do spożycia.
• Napełnianie aseptyczne: Napełnianie aseptyczne odnosi się do napełniania pojemników w sterylnym środowisku, często przy użyciu sterylnego powietrza lub płynów w celu wyeliminowania wszelkich mikroorganizmów wewnątrz pojemnika. Napełnianie aseptyczne jest powszechnie łączone z przetwarzaniem UHT lub ESL, co pozwala na przechowywanie napojów w temperaturze pokojowej przez dłuższy czas. Ta metoda jest powszechnie stosowana w przypadku gotowego do picia mleka, soków owocowych i podobnych napojów.
• Napełnianie próżniowe: Napełnianie próżniowe polega na napełnieniu pojemnika i wytworzeniu próżni wewnątrz, aby zapobiec przedostawaniu się powietrza. Zmniejszając kontakt z powietrzem, wydłuża się okres przydatności produktu. Tę metodę stosuje się w przypadku produktów, które wymagają dłuższego okresu przydatności bez obróbki w wysokiej temperaturze, takich jak niektóre płynne produkty spożywcze.

3. Metoda pakowania:

Sposób zapakowania napoju również wpływa na jego trwałość.

• Opakowanie hermetyczne:Zapieczętowane opakowanie (takie jak folia aluminiowa lub folia kompozytowa) pomaga zapobiegać przedostawaniu się powietrza, światła i wilgoci do pojemnika, co zmniejsza rozwój drobnoustrojów i wydłuża okres przydatności do spożycia. Napoje poddane obróbce UHT często są zapieczętowane w opakowaniach, które mogą zachować świeżość produktów przez wiele miesięcy.
• Opakowania z butelek szklanych lub plastikowych:Jeśli opakowanie nie jest odpowiednio uszczelnione, napój może mieć kontakt z powietrzem i bakteriami zewnętrznymi, co skróci jego termin przydatności do spożycia.
• Napoje butelkowane do chłodzenia: Niektóre napoje wymagają chłodzenia nawet po zapakowaniu. Te napoje mogą nie mieć całkowicie szczelnego opakowania lub nie zostały poddane intensywnej obróbce cieplnej, co skutkuje krótszym okresem przydatności do spożycia.

4. Dodatki i konserwanty:

Wiele napojów zawiera konserwanty i dodatki przedłużające ich trwałość.

• Konserwanty:Składniki takie jak sorbinian potasu i benzoesan sodu hamują rozwój mikroorganizmów, wydłużając tym samym okres przydatności napoju.
• Antyoksydanty:Składniki takie jak witamina C i witamina E zapobiegają utlenianiu składników odżywczych w napoju, zachowując smak i stabilność koloru.
• Bez dodanych środków konserwujących:Niektóre napoje reklamowane są jako „bez konserwantów” lub „naturalne”, co oznacza, że ​​nie zawierają żadnych konserwantów, a ich termin przydatności do spożycia jest zazwyczaj krótszy.

5. Skład napoju:

Składniki napoju decydują o tym, jak nietrwały jest on napój.

• Czyste mleko i produkty mleczne:Czyste mleko i inne produkty mleczne (takie jak jogurt i koktajle mleczne) zawierają więcej białka i laktozy, co czyni je bardziej podatnymi na rozwój bakterii. Zazwyczaj wymagają skutecznej obróbki cieplnej, aby wydłużyć okres przydatności do spożycia.
• Napoje owocowe i herbaty:Napoje zawierające soki owocowe, cukry, aromaty lub barwniki mogą mieć różne wymagania dotyczące konserwacji oraz mogą mieć wpływ na okres przydatności do spożycia, w zależności od użytych konkretnych składników.

6. Warunki przechowywania i transportu:

Sposób przechowywania i transportu napoju może mieć istotny wpływ na jego trwałość.

• Chłodnictwo kontra przechowywanie w temperaturze pokojowej: Niektóre napoje muszą być przechowywane w lodówce, aby zapobiec rozwojowi bakterii i psuciu się. Napoje te są zazwyczaj oznaczone jako „wymaga chłodzenia” lub „przechowywać w lodówce po zakupie”. Jednak napoje poddane obróbce UHT można zazwyczaj przechowywać w temperaturze pokojowej przez dłuższy czas.
• Warunki transportu:Jeśli napoje są podczas transportu narażone na działanie wysokich temperatur, ich termin przydatności do spożycia może ulec skróceniu, ponieważ niewłaściwa kontrola temperatury może przyspieszyć psucie się.

7. Formułowanie i przetwarzanie produktu:

Na trwałość napoju wpływa również jego receptura i sposób przetwarzania.

• Napoje jednoskładnikowe kontra napoje mieszane: Napoje jednoskładnikowe (takie jak czyste mleko) często zawierają więcej naturalnych składników i mogą mieć krótszy okres przydatności do spożycia. Napoje mieszane (takie jak herbata mleczna, mleko smakowe lub kawa gotowa do spożycia) mogą skorzystać ze składników, które pomagają wydłużyć okres przydatności do spożycia.