Lý do đằng sau thời hạn sử dụng khác nhau của đồ uống trong các cửa hàng

Thời hạn sử dụng của đồ uống trong cửa hàng thường thay đổi do một số yếu tố, có thể phân loại như sau:

1. Các phương pháp xử lý khác nhau:

Phương pháp chế biến đồ uống ảnh hưởng đáng kể đến thời hạn sử dụng của nó.

• UHT(Xử lý nhiệt độ cực cao): Đồ uống được chế biến bằng công nghệ UHT được đun nóng đến nhiệt độ cực cao (thường từ 135°C đến 150°C) trong thời gian ngắn, tiêu diệt vi khuẩn và enzyme hiệu quả, nhờ đó kéo dài thời hạn sử dụng. Đồ uống được xử lý bằng UHT có thể để được hàng tháng, thậm chí đến một năm và thường không cần bảo quản lạnh. Phương pháp này thường được sử dụng cho sữa, cà phê pha sẵn, trà sữa và các loại đồ uống tương tự.
• Xử lý HTST (Nhiệt độ cao thời gian ngắn): Đồ uống được chế biến bằng HTST được đun nóng đến nhiệt độ thấp hơn (thường khoảng 72°C) và giữ trong thời gian ngắn (15 đến 30 giây). Mặc dù phương pháp này hiệu quả trong việc tiêu diệt vi khuẩn, nhưng không mạnh bằng UHT, do đó thời hạn sử dụng của những đồ uống này thường ngắn hơn, thường cần bảo quản lạnh và chỉ kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. HTST thường được sử dụng cho sữa tươi và một số loại đồ uống có hàm lượng axit thấp.
• Xử lý ESL (Thời hạn sử dụng kéo dài): Chế biến ESL là một phương pháp xử lý nhiệt nằm giữa thanh trùng truyền thống và UHT. Đồ uống được làm nóng đến nhiệt độ từ 85°C đến 100°C trong vài giây đến vài phút. Phương pháp này tiêu diệt hiệu quả hầu hết các vi sinh vật trong khi vẫn giữ được hương vị và chất dinh dưỡng, kéo dài thời hạn sử dụng lên đến vài tuần hoặc vài tháng, và thường cần bảo quản lạnh. ESL được sử dụng rộng rãi cho sữa, trà pha sẵn và nước trái cây.
• Ép lạnh: Ép lạnh là phương pháp chiết xuất các thành phần đồ uống mà không cần nhiệt, do đó giữ được tốt hơn các chất dinh dưỡng và hương vị. Tuy nhiên, do không cần thanh trùng ở nhiệt độ cao, vi sinh vật có thể phát triển dễ dàng hơn, do đó đồ uống ép lạnh có thời hạn sử dụng rất ngắn, thường chỉ vài ngày, và cần được bảo quản lạnh. Ép lạnh thường được sử dụng cho nước ép pha sẵn và đồ uống bổ dưỡng.
• Thanh trùng: Một số loại đồ uống sử dụng phương pháp thanh trùng ở nhiệt độ thấp (thường từ 60°C đến 85°C) để tiêu diệt vi sinh vật trong thời gian dài hơn. Những loại đồ uống này thường có thời hạn sử dụng dài hơn so với đồ uống ép lạnh, nhưng vẫn ngắn hơn so với các sản phẩm được xử lý bằng UHT, thường chỉ kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Thanh trùng thường được sử dụng cho các sản phẩm từ sữa và đồ uống.

2. Phương pháp điền:

Phương pháp chiết rót có tác động trực tiếp đến thời hạn sử dụng và điều kiện bảo quản của đồ uống, đặc biệt là sau khi xử lý nhiệt.

• Đổ đầy nóng: Chiết rót nóng là việc đổ đầy đồ uống đã được đun nóng đến nhiệt độ cao vào hộp đựng, sau đó được niêm phong ngay lập tức. Phương pháp này ngăn không cho không khí và các chất gây ô nhiễm bên ngoài xâm nhập, do đó kéo dài thời hạn sử dụng. Chiết rót nóng thường được sử dụng cho sữa, đồ uống và súp pha sẵn, thường kết hợp với phương pháp xử lý UHT hoặc ESL.
• Chiết rót lạnh: Chiết rót lạnh là việc rót đồ uống đã được làm lạnh vào hộp đựng và đảm bảo đóng kín. Phương pháp này thường yêu cầu môi trường vô trùng và được sử dụng cho các loại đồ uống không qua xử lý nhiệt, chẳng hạn như nước ép lạnh. Vì những loại đồ uống này chưa được tiệt trùng bằng nhiệt, chúng phải được bảo quản lạnh và có thời hạn sử dụng ngắn hơn.
• Chiết rót vô trùng: Chiết rót vô trùng là phương pháp chiết rót vào vật chứa trong môi trường vô trùng, thường sử dụng không khí hoặc chất lỏng vô trùng để loại bỏ bất kỳ vi sinh vật nào bên trong vật chứa. Chiết rót vô trùng thường được kết hợp với quá trình UHT hoặc ESL, cho phép bảo quản đồ uống ở nhiệt độ phòng trong thời gian dài. Phương pháp này thường được sử dụng cho sữa pha sẵn, nước ép trái cây và các loại đồ uống tương tự.
• Chiết rót chân không: Chiết rót chân không là quá trình chiết rót vào vật chứa và tạo ra chân không bên trong để ngăn không khí lọt vào. Bằng cách giảm tiếp xúc với không khí, thời hạn sử dụng của sản phẩm được kéo dài. Phương pháp này được sử dụng cho các sản phẩm cần thời hạn sử dụng lâu hơn mà không cần xử lý ở nhiệt độ cao, chẳng hạn như một số loại thực phẩm dạng lỏng.

3. Phương pháp đóng gói:

Cách đóng gói đồ uống cũng ảnh hưởng đến thời hạn sử dụng của nó.

• Bao bì kín: Bao bì kín (như giấy bạc hoặc màng composite) giúp ngăn không khí, ánh sáng và độ ẩm xâm nhập vào hộp đựng, giảm sự phát triển của vi khuẩn và do đó kéo dài thời hạn sử dụng. Đồ uống được xử lý bằng công nghệ UHT thường sử dụng bao bì kín, có thể giữ sản phẩm tươi ngon trong nhiều tháng.
• Bao bì chai thủy tinh hoặc nhựa:Nếu bao bì không được đóng kín đúng cách, đồ uống có thể tiếp xúc với không khí và vi khuẩn bên ngoài, làm giảm thời hạn sử dụng.
• Đồ uống đóng chai để làm lạnh: Một số loại đồ uống cần được bảo quản lạnh ngay cả sau khi đóng gói. Những loại đồ uống này có thể không được đóng gói kín hoàn toàn hoặc chưa được xử lý nhiệt chuyên sâu, dẫn đến thời hạn sử dụng ngắn hơn.

4. Chất phụ gia và chất bảo quản:

Nhiều sản phẩm đồ uống sử dụng chất bảo quản hoặc phụ gia để kéo dài thời hạn sử dụng.

• Chất bảo quản:Các thành phần như kali sorbat và natri benzoat ức chế sự phát triển của vi sinh vật, do đó kéo dài thời hạn sử dụng của đồ uống.
• Chất chống oxy hóa:Các thành phần như vitamin C và vitamin E ngăn chặn quá trình oxy hóa các chất dinh dưỡng trong đồ uống, giữ được hương vị và màu sắc ổn định.
• Không có chất bảo quản bổ sung: Một số sản phẩm đồ uống được cho là “không chứa chất bảo quản” hoặc “tự nhiên”, nghĩa là không thêm chất bảo quản và những sản phẩm này thường có thời hạn sử dụng ngắn hơn.

5. Thành phần đồ uống:

Các thành phần trong đồ uống quyết định mức độ dễ hỏng của đồ uống.

• Sữa nguyên chất và các sản phẩm từ sữa: Sữa nguyên chất và các sản phẩm từ sữa khác (như sữa chua và sữa lắc) chứa nhiều protein và lactose hơn, khiến chúng dễ bị vi khuẩn phát triển hơn. Chúng thường cần được xử lý nhiệt hiệu quả để kéo dài thời hạn sử dụng.
• Đồ uống trái cây và trà:Các loại đồ uống có chứa nước ép trái cây, đường, hương liệu hoặc màu thực phẩm có thể có nhu cầu bảo quản khác nhau và có thể ảnh hưởng đến thời hạn sử dụng tùy thuộc vào các thành phần cụ thể được sử dụng.

6. Điều kiện bảo quản và vận chuyển:

Cách bảo quản và vận chuyển đồ uống có thể ảnh hưởng đáng kể đến thời hạn sử dụng của nó.

• Bảo quản lạnh so với bảo quản ở nhiệt độ phòng: Một số loại đồ uống cần được bảo quản lạnh để ngăn ngừa vi khuẩn phát triển và hư hỏng. Những loại đồ uống này thường được dán nhãn "cần bảo quản lạnh" hoặc "bảo quản lạnh sau khi mua". Tuy nhiên, đồ uống được xử lý bằng công nghệ UHT thường có thể được bảo quản ở nhiệt độ phòng trong thời gian dài.
• Điều kiện vận chuyển:Nếu đồ uống tiếp xúc với nhiệt độ cao trong quá trình vận chuyển, thời hạn sử dụng của chúng có thể bị rút ngắn vì việc kiểm soát nhiệt độ không đúng cách có thể đẩy nhanh quá trình hư hỏng.

7. Công thức và chế biến sản phẩm:

Công thức và cách chế biến đồ uống cũng ảnh hưởng đến thời hạn sử dụng của nó.

• Đồ uống đơn thành phần so với đồ uống pha trộn: Đồ uống một thành phần (như sữa nguyên chất) thường chứa nhiều thành phần tự nhiên hơn và có thể có thời hạn sử dụng ngắn hơn. Đồ uống pha trộn (như trà sữa, sữa có hương vị hoặc cà phê pha sẵn) có thể được hưởng lợi từ các thành phần giúp kéo dài thời hạn sử dụng.